In het spoor van de wind

Met deze bijeenkomsten willen we “Odysseia”, een van de oudste verhalen uit de wereldliteratuur, toegankelijk maken voor de kinderen in de leeftijd van 11 – 14 jaar. Er bestaan natuurlijk talloze vertalingen en bewerkingen van dit boek, maar geen van die lijkt ons geschikt om in deze opzet te gebruiken. De ene keer is de uitgave te omvangrijk, dan is het taalgebruik te moeilijk. We zullen de verhaallijn zo getrouw mogelijk volgen en het taalgebruik aanpassen aan de leeftijd en leefwereld van de kinderen.

Toelichting inhoud

De “Odysseia” gaat over een mens die niet wil buigen voor de wil van de goden en geen speelbal wil zijn van het lot. Een mens die niet wil winnen door kracht alleen, maar door argumentatie, humor en intelligentie. Een mens die na de langdurige oorlog en gevangenschap zijn thuiskomst uitstelt omdat hij nieuwsgierig is naar de wereld om zich heen.
De reis van Odysseus is meer dan een avontuur, het is een zoektocht naar het wezen van de mens. Voor de latere Griekse filosofen was nieuwsgierigheid of verbeeldingskracht een van de belangrijkste eigenschappen van Odysseus, een karaktertrek die van hem een ander soort held maakte. We weten dat men met de “Odysseia” vele kanten op kan gaan: de talloze commentaren en detailstudies bewijzen dat. Maar hoe interessant ook, wij willen met deze bijeenkomsten de nadruk leggen op de grondtoon van het boek, die van de zoektocht. Een zoektocht die de ontwikkeling van de eigen identiteit als uitgangspunt heeft. Vandaar ook de titel: “In het spoor van de wind.”

De rol van de vrouw in de “Odysseia”:
Opvallend in de vele mythen, maar ook in de sprookjes, is de negatieve rol van vrouwen door de eeuwen heen. In veel van die verhalen worden vrouwen neergezet als heksen, boze stiefmoeders en oerlelijke zusters. Wanneer een vrouw in een andere familie komt, is zij een bedreiging want zij zou wel eens belangen kunnen hebben bij haar oorspronkelijke bloedverwanten. Maar ook maagden, alleenstaande vrouwen en weduwen krijgen in de verhalen weinig krediet want zij zouden wel op eerbare en/of getrouwde mannen kunnen azen. Daarom is het opvallend dat in het verhaal van Odysseus de vrouw niet altijd negatief wordt afgeschilderd: Athena is het symbool van wijsheid en Penelope is het symbool van betrouwbaarheid en standvastigheid.

Tip: Liesbeth de Langhe schreef een studie over drie vrouwen Kalypso, Kirke en Nausikaä, waar Odysseus een tijd verbleef (PDF 1,3mb).

Op deze pagina is een afbeelding te zien van een jonge vrouw die een foto maakt van haar vriendin op de boulevard van Ithaka. Meer daarover in bijeenkomst 6.

Doelgroep: kinderen 11/14 jaar.

Welke levensvragen staan vooral centraal in deze bijeenkomsten?
Wie is de mens?
Wat is goed en kwaad?

Werkwijze

Oorspronkelijk waren er in totaal dertien bijeenkomsten aan de hand van het boekje “In het spoor van de wind” met daar bijbehorende verwerkingssuggesties. Voor deze website hebben we dat teruggebracht tot acht bijeenkomsten.
Iedere bijeenkomst begint met een beknopte toelichting, direct gevolgd met een afbeelding. Het zijn afbeeldingen van bekende en onbekende schilders. Kunst heeft in het onderwijs een belangrijke rol (te vervullen). Kunst kan emoties oproepen. Kunst kan het vermogen hebben om aan te voelen hoe een ander de wereld ervaart. Bij het tonen van de afbeeldingen kun je de kinderen als eerste laten reageren. We verwijzen hierbij naar de gesprekssuggesties, maar ga vooral uit van “de vijf W’s”: Waarom, Wanneer, Waar, Wie en Wat. Meer informatie over gesprekken aan hand van kunst: passe-partout
Bij iedere afbeelding is een verhaal. Daarbij worden een aantal verwerkingssuggesties aangeboden om de stof te verwerken.
En wil je, inmiddels enthousiast geworden, jouw vertelkunst bekwamen? Dan verwijzen wij je graag naar de achtergrondinformatie en de suggesties in ‘Verhalen die ertoe doen’ hoofdstuk 7, vanaf pagina 214 en hoofdstuk 5 in ‘Goede Handen’.

Herschrijven

Bij elke hervertelling van een verhaal moeten er keuzes worden gemaakt. Ook het hervertellen van “Odysseia”, aan kinderen vereist keuzes. De keuzes die bij het schrijven van het verhaal ‘In het spoor van de wind” zijn gemaakt zijn ingegeven door het thema dat de titel van het project al in zich draagt: hoe is jouw zoektocht en hoe ga je met goed en kwaad om. De “Odysseia”, geeft talloze voorbeelden van ontrouw; trouw en vertrouwen; hoe je uiterlijk is; waarom is een mooi lichaam belangrijk, of toch niet! De hervertelling is dan ook op deze thema’s toegespitst.
Meer achtergrondinformatie: daarover is te lezen in ‘Verhalen die ertoe doen’ hoofdstuk 5 en 6.

Colofon

‘In het spoor van de wind’ is in 1997 uitgegeven.
Samenstelling en uitvoering: Yeal Meijer en Simon Deen
Tekstverhaal: Simon Deen
Adviezen: Winy Bultena, leerkracht ‘De Klim-op’, Grootebroek
Monique de Jong, stichting Echelon
Theo Scherpenseel, leerkracht ‘De Springplank’, Volendam
Rob Tielman, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
Piet Tol, leerkracht ‘De Springplank’, Volendam
Tomas Tol, leerkracht ‘Nicolaas’, Volendam
Tom Velkers, leerkracht ‘De Klim-op’, Grootebroek
Gilbert Wind, Universiteit voor Humanistiek, Utrecht
Eindredactie: Simon Deen
Tekst correctie: Jaap Snoek (1997) Jan Hendriksen (2020)
Illustraties in het boekje en de werkbladen: Marieke van der Maeden.

In de digitale versie zijn enkele en noodzakelijke wijzingen in teksten aangebracht. Zoals het samenvoegen van de hoofdstukken 6 en 7; hoofdstukken 8 en 9 en de hoofstukken 10 tot 12 uit het boekje ‘In het spoor van de wind’ en er zijn stukken weggelaten.

We zouden het fijn vinden als u zorgvuldig met ‘In het spoor van de wind’ omgaat. Want het blijft eigendom van stichting Echelon. Het is tot stand gekomen door medewerking van velen die zich betrokken voelen bij de uitgangspunten en de werkwijze van de Stichting. Deze uitgave is mogelijk dankzij de donaties van de gebruikers! Vindt U het belangrijk dat er meerdere uitgaven en bouwstenen komen, dan is een donatie van harte welkom. U kunt bijvoorbeeld 25 Euro storten op IBAN: NL11 INGB 0005 7859 69 ten name van Stichting Echelon te Amsterdam onder vermelding van donaties website!

‘In het spoor van de wind’ is een onderdeel van een serie van vier delen. In die serie zijn ook verschenen ‘Goede manieren (Jozef)’ ‘Schouders eronder’(Mozes) en ‘David, held en schurk’ (koning David). Het zijn eenvoudige zwartwit gedrukte leesboekjes. Drie van die boekjes zijn nog alleen gezamenlijk verkrijgbaar: ‘Goede manieren’, ‘In het spoor van de wind’ en ‘David, held en schurk’.
De aanschafprijs van deze boekjeszijn € 19,50 inclusief verzenkosten. Maak € 19,50 over naar IBAN. NL 11 INGB 0005 7859 69 t.n.v. Stichting Echelon ovv: ‘leesboekjes oude verhalen’ en vermeldt uw naam en volledig adres. Ontvangt u de boekjes niet binnen twee weken, neem dan contact op.

De gratis lessen